Հայոց լեզու

Բայ: Սովորե՛լ

Բայի դեմքը, ժամանակը

Գործնական աշխատանք

Տանը՝ անհատական նախագիծ

Վարժություններ

Վարժություն 1։ Դո՛ւրս գրել անկախ դերբայները (նաև հոլովված ձևերը),
որոշե՛լ խոնարհումը (ե, ա) և կազմությունը (պարզ, ածանցավոր)։
1. Գիլլիի եղեգնուտներում շրջելիս երեսնական թվականներին ես էլ եմ հանդիպել հավալուսնի բների։ Լողալով շարժվող մի կղզյակի վրա եղեգների և ջրային
բույսերի անճոռնի կույտեր կային, որոնց վրա ես տեսա այդ թռչուններին՝ անշարժ
նստած, ահագին կտուցները հնարավորին չափ ներս քաշած և ծայրերը հենած
բլրակի պռնկին։ Չկարողացա մոտենալ, ուստի և թխսկանները իրենց բները թող-
նելու փորձ չարին։

շրջելիս — ե խոնարհում, պարզ։

հանդիպել — ե խոնարհում, պարզ։

լողալով — ա խոնարհում, պարզ։

շարժվող — ե խոնարհում, պարզ։

տեսա — ե խոնարհում, պարզ։

նստած — ե խոնարհում, պարզ։

քաշած — ե խոնարհում, պարզ։

մոտենալ — ա խոնարհում, պարզ։

թողնել — ե խոնարհում, պարզ։

2. Հավալուսնը ջրի մեջ սուզվելու սովորություն չունի, ուստի որսին դեպի ափ
քշելիս ձկների մի մասը հատակով ետ է փախչում դեպի ջրի խորքը։ Այդ բանը
բնազդով «գիտեն» հավալուսնները, ուստի հաճախ իրենց որսորդությանը ընկերացնում են ձկնկուլներին, որոնք, ինչպես հայտնի է, հիանալի սուզվել գիտեն։ Այդ
դեպքում ստացվում է խելացի կազմակերպված որս. Հավալուսնները ջրի վերին
շերտից քշում են ձկներին դեպի ափ, իսկ ձկնկուլները սուզվում և հատակով են
շարժվում դեպի ծանծաղուտը։ Վախթանգ Անանյանի «Հայաստանի կենդանական աշխարհը» գրքից։

սուզվելու — ե խոնարհում, պարզ։

քշելիս — ե խոնարհում, պարզ։

փախչում — ե խոնարհում, բարդ։

քշում — ե խոնարհում, պարզ։

սուզվում — ե խոնարհում, պարզ։

շարժվում — ե խոնարհում, պարզ։

Վարժություն 2։ Յուրաքանչյուր շարքում գտնե՛լ ածանցավոր բայը։
1. որոնել, թոշնել, տոնել, իջնել
2. զբոսնել, հայտնել, տեսնել, ձոնել
3. օթևանել, հորինել, հիմնել, ելնել
4. հասնել, մթնել, մեկնել, դեղնել
5. զանազանել, խթանել, անվանել, հագնել
6. ճանաչել, զեղչել, փախչել, կանչել
7. թռչել, շնչել, գոչել, հնչել
8. կոչել, կորչել, շառաչել, կանաչել
9. եզրապատել, կոտրատել, ընդհատել, վանկատել
10.կարոտել, կավճոտել, ցատկոտել, փոշոտել

Դասարանական և տնային առաջադրանք, հանրահաշիվ, 16․11․2022

ա) x³ + 4x² + x + 6| x + 1
— x³ + x² |⎺x² + 3x — 2⎺⎺
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 3x² + x + 6
3×2 + 3x
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 2x + 6
— 2x — 2
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
8

x³ + 4x² + x + 6 = (x + 1)(x² + 3x — 2) + 8

ա) x³ + 4x² + x + 6| x — 2
— x³ + 2x² |⎺x² + 6x + 13⎺⎺
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 6x² + x + 6
6x² — 12x
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 13x + 6
— 13x — 26
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
32

x³ + 4x² + x + 6 = (x -2)(x² + 6x + 13) + 32

ա) x³ + 4x² + x + 6| x — 3
— x³ — 3x² |⎺x² + 7x + 22⎺⎺
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 7x² + x + 6
7x² — 21x
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
— 22x + 6
— 22x — 66
⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺⎺
72

x³ + 4x² + x + 6 = (x — 3)(x² + 7x + 22) + 72